BIZIA / BIZITZA / BIZIMODUA
Nahiz eta Euskaltzaindiak bi hitzen arteko bereizketa oraindik argitzeke daukan, askok honela bereizten dituzte bizia eta bizitza:
Bizia
Biologikoa da, landareen, animalien eta bestelako izaki bizidunen oinarrizko ezaugarrien multzoa da (elikatzea, haztea, ugaltzea...). Horregatik, honela idazten dira:bizia galdu, bizia kendu, bizia eman, bizia barkatu...
Halaber, izenondoa ere izan daiteke, bizirik dagoena adierazteko (adibidez, “arrain biziak”) edo bizitasuna/intentsitatea adierazteko (adibidez, “kolore biziak”).
Bizitza
Kronologikoa da, adinari dagokiona. Izaki bizidun baten jaiotzetik heriotzara doan denbora-bitartea da:
- “Jesusen bizitza; jaiotzatik heriotzara, bizitzako egun guztietan, zintzo jokatu zuen...”
Bizimodu hitzak, berriz, bizitzeko modua edo bizibidea adierazten du.
- Eguneroko bizimodua iluna eta tristea iruditzen zaio.
- Bizimodua irabazteko lan egin behar izan zuen.
ESTILOA
Aukeratu, esaldi pare hauetatik, egokia.
Emaitza mezuaren bukaeran aurkituko duzue.
1. Marrazo handi bat ikusia izan da Getariako partean
2. Marrazo handi bat ikusi dute Getariako partean
3. Parisko Eiffel dorrea XIX. mendean izan zen eraikia
4. Parisko Eiffel dorrea XIX. mendean eraiki zuten
5. Langile xehengatik salbatua izan da enpresa
6. Langile xeheek salbatu dute enpresa
7. Umeen gustuak telebistako diren anuntzioengatik erabat manipulatuak daude.
8. Umeen gustuak telebistako anuntzioek erabat manipulatzen dituzte.
Zuzenak: 2, 4, 6, 8
Gramatika
Batzuetan, erdararen eraginez edo, gehiegitan erabiltzen da plurala singularra nahikoa den tokian. Har dezagun adibide bat: "gogoak ditut zurekin afaltzera joateko".
Bistan da, gaztelaniaren "tengo ganas" delakoaren kalko okerra dela hori. Nahikoa da "zurekin afaltzera joateko gogoa dut" edo "zurekin afaltzera joateko gogoz nabil"esatea.
Ikus ditzagun beste adibide batzuk:
- "Baditugu hori lortzeko itxaropenak" "Badugu hori lortzeko itxaropena"
- "Baditugu hori lortzeko asmoak" "Badugu hori lortzeko asmoa"
- "Zeruak estalita egon ziren atzo" "Zerua estalita egon zen atzo"
- "Gogoak ditut zurekin afaltzera joateko" "Zurekin afaltzera joateko gogoa dut"
Pasartea
Behin baino gehiagotan galdetu didate ea hiru urteko umeek tabletarik behar duten. Nik beti esaten diet hiru urteko ume batek dituen premien zerrenda egiteko eskatuko balidate, tableta ez nukeela jarriko ezta azken postuan ere. Izan ere, hiru urteko haur batek denbora behar du korrika egiteko, landareak ukitzeko, arearekin ibiltzeko, urarekin jolas egiteko, gurasoei musu emateko, jateko, lo egiteko...hori guztia egin behar badu, ez dauka tabletarekin ibiltzeko astirik. Hortaz, 3 urteko haur bat tabletarekin baldin badabil, egiteko premia duen beste zerbait egin gabe ari da uzten.
Heike Freire
Pedagogoa eta Filosofoa
Hik Hasi aldizkaria
BEHIN-BEHINEKO / BEHIN BETIKO
BEHIN-BEHINEKO MARRAREKIN idatziko dugu. Hitz bera (BEHIN) errepikatzen da.
BEHIN BETIKO MARRARIK GABE.
Hitz beraren bikoizketaz sortutako elkarketak honako kasu hauetan idatzi behar dira MARRAREKIN
a) lehen osagaiak deklinabide markarik ez duenean:
- gorri-gorria
- zuri-zuria
- aurre-aurrean
b) Bi osagaiek atzizki bera dutenean:
- ApurKA-apurKA
- gutxiKA-gutxiKA
- egunERO-egunERO
c) Mota honetako elkarketetan (onomatopeiak, gehienbat):
- zehatz-mehatz
- mara-mara
- tipi-tapa
- aiko-maiko
MARRARIK GABE idatziko dugu lehen osagaiak deklinabide-marka badu:
- Aurrez aurre suertatu ziren. Aurrez-aurresuertatu ziren.
- Batik bat. Batik-bat
- Behinik behin. Behinik-behin.
- Kalez kale. Kalez-kale
EHU Euskara Zerbitzua EHULKU
|
AIPUAK
"Ez zara besteek uste dutena, agian zeuk uste duzuna ere ez" (Anari, “Zure aurrekari penalak")
"Besteak ikusita, neure ondorioak ateratzen ditut. Baina besteek ni ikusita ateratzen dituzten ondorioak okerrak iruditzen zaizkit beti" Lisa Beitia "Hemen ere ez"
Berez, ez naizena naizelako irudia emateak lotsarazten nau, berez ez naizena naizela pentsarazteak. Txistu eta biok Juan Luis Zabala
|
|